Niebezpiecznie zanieczyszczone środowisko wodne i lądowe niepokoi coraz większą rzeszę osób. Zaczynamy dostrzegać, jak ogromną ilość odpadów produkujemy każdego dnia, jak wiele kupujemy rzeczy, które okazują się niepotrzebne i z jaką łatwością potrafimy je wyrzucać, generując jeszcze więcej śmieci. Problem stał się na tyle globalny, że zewsząd docierają do nas informacje jak dbać o środowisko, jak zredukować ilość produkowanych odpadów i jak pomóc naturze się zregenerować. Mimo to, coś zawodzi, a świat nadal tonie w śmieciach. Nie wystarczy tylko powiedzieć ludziom jak być ekologicznym, konieczna jest edukacja, a to coś więcej niż sucho brzmiące informacje.
Czym jest edukacja ekologiczna?
Aby zmienić ludzkie nawyki konieczna jest skuteczna edukacja ekologiczna. Musi ona obejmować nie tylko dostarczenie informacji, ale przede wszystkim uświadomienie przyczyn, skutków i konsekwencji postępowania. Konieczne jest uświadomienie jaką odpowiedzialność niesie za sobą dbanie o środowisko i włączenie w nie każdego człowieka indywidualnie, a zarazem całe społeczeństwa.
Edukacja ekologiczna to oczywiście nauczanie, ale przede wszystkim działalność wychowawcza. Zmusza ona do postawienia człowieka w roli gospodarza swojego środowiska, który tylko je eksplorując, bez dbania o jego zrównoważony rozwój, doprowadzi do samo zatracenia. Korzystanie z przyrody, której człowiek jest częścią, powinno odbywać się racjonalnie, z poszanowaniem i zapewnieniem jego zasobów kolejnym pokoleniom. Aby te czynniki mogły zaistnieć, konieczne jest interdyscyplinarne podejście do edukacji środowiskowej. Powinno ono obejmować wszystkie jej szczeble oraz każdą sferę życia.
Czym właściwie jest ekologia?
Co to jest ekologia? Definicji jest kilka, jednak każda opiera się o twierdzenia, że jest to nauka zajmująca się badaniem i wyjaśnianiem wzajemnych zależności między organizmami a ich środowiskiem. Podkreśla się, też fakt, że jest to nauka interdyscyplinarna i czerpie z wielu źródeł, takich jak: botanika, zoologia, etiologia, fizjologia, genetyka ewolucjonizmu czy biogeografia. Głównymi dziedzinami ekologii są:
- ekologia populacyjna;
- ekologia biocenoz;
- ekologia ekosystemów;
- ekologia biosfery;
Rzadziej spotykane i praktykowane, choć wcale nie mniej ważne, gałęzie ekologii to:
- ekologia fizjologiczna;
- ekologia behawioralna;
- ekologia ewolucyjna;
- ekologia środowisk wodnych i lądowych;
- ekologia wybranych grup taksonomicznych;
Niezależnie jednak od definicji, ekologia dotyczy każdego człowieka. Jest więc niezbędnym elementem w jego edukacji. Dotyczy nie tylko jednostki, ale całej populacji i wymaga międzynarodowych, a także międzypokoleniowych rozwiązań. Jednym z najbardziej skutecznych elementów edukacji ekologicznej jest ta dotycząca dzieci. Ekologia dla dzieci to głównie wiedza i wychowanie, które przekazywane od najmłodszych lat jest najbardziej efektywnym sposobem, ponieważ nie wymaga trudnej do osiągnięcia zmiany nawyków ale wdraża pożądane zachowania.
Edukacja środowiskowa dzieci
Poziom wiedzy, świadomości środowiskowej i styl życia bezpośrednio przyczynia się do możliwości skutecznej ochrony i dbałości o naturę. Aby te czynniki mogły plasować się na wysokim poziomie, konieczna jest skuteczna edukacja na każdym etapie nauczania. Szczególnie ważne są etapy wczesnej edukacji, ponieważ tam, poza nauką największe znaczenie ma wychowanie. Odgrywa istotną rolę w procesie edukacji ekologicznej i umożliwia zwiększenie świadomości młodych ludzi w tym zakresie. W kwestii ekologii można znaleźć wiele artykułów, które ułatwią nam edukację dzieci. Artykuły z tej tematyki są dostępne na portalu https://artelis.pl/. Warto tam zajrzeć!
Jak nauczyć dzieci troski i dbałości o środowisko?
Dzieci ze swej natury są miłośnikami środowiska. Już niespełna roczne niemowlę wykazuje ogromne zainteresowanie światem i przyrodą, która je otacza i nasila się to z wiekiem. Zachwycają się tym co je otacza i najlepiej rozwijają się wśród przyrody. To już jest etap, w którym najskuteczniej możemy wpłynąć na ich proekologiczną edukację. Pokazując aby nie niszczyć roślinności, wyjaśniając, że każda roślina może być pożyteczna, każde stworzenie ma swoją rolę w ekosystemie i nie należy go zabijać, zrobimy pierwszy, ale najważniejszy krok. Paradoksalnie aby było to możliwe niezbędna okazuje się edukacja ekologiczna osób dorosłych, ponieważ to rodzice swoim zachowaniem i możliwością przekazania wiedzy dotrą to swoich najmłodszych pociech. Później nauczyciele przedszkolni mogą kontynuować tę naukę, przedstawiając bardziej złożone systemy, takie jak gospodarka wodna i jej zrównoważone eksploatowanie. Wyjaśniając dzieciom, w przystępny dla nich sposób, konieczne ograniczanie zużycia wody oraz prawidłowe segregowanie odpadów, zapewnimy im adekwatne do ich możliwości sposoby dbania o środowisko.
Dzieci starsze, w edukacji wczesnoszkolnej i starszych klasach, mogą już szczegółowo poznawać jak prawidłowo zadbać o środowisko. Nadal preferowaną formą będą zajęcia praktyczne, takie jak doświadczenia i wszelkiego rodzaju projekty opracowywane w grupach. Taka forma nauki jest najbardziej efektywna i zapewni zainteresowanie dzieci i młodzieży.
Źródło:
https://ros.edu.pl/images/roczniki/archive/pp_2010_015.pdf