Artykuł sponsorowany.
Temat anonimowości zgłoszeń sygnalistów był często poruszany w dyskusjach nad polską ustawą o ochronie sygnalistów. Już od samego początku wprowadzenia koncepcji whistleblowingu, część środowisk prawniczych i organizacji pozarządowych wyrażała obawy, że brak anonimowości zgłoszeń będzie zniechęcał do ich dokonywania. Obawiano się, że bez możliwości anonimowego raportowania, instytucja ta może nie osiągnąć swojego celu, jakim jest poprawa skuteczności egzekwowania prawa.
Nowy projekt ustawy o ochronie sygnalistów
W dniu 24 czerwca 2024 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa o ochronie sygnalistów, która nie zmieniła niczego w podejściu do anonimowości zgłoszeń. W ogłoszonych przepisach zgłoszenia anonimowe nadal pozostają fakultatywne. To dany podmiot prawny lub organ publiczny decyduje, czy umożliwi dokonywanie zgłoszeń w formie anonimowej. Jednak nowością jest, że kwestia anonimowości musi być jednoznacznie określona w procedurze zgłoszeń ustanawianej przez podmiot lub organ.
Anonimowość zgłoszeń nie może być pominięta w przepisach regulujących sposób przyjmowania zgłoszeń, prowadzenia postępowań wyjaśniających oraz podejmowania działań następczych. Podmioty prawne i organy publiczne muszą wyraźnie określić tryb postępowania ze zgłoszeniami anonimowymi, wskazując, czy będą one rozpatrywane, czy też nie będą podejmowane żadne dalsze kroki.
Obowiązek przyjmowania anonimowych zgłoszeń
Firmy i instytucje publiczne nie mają obowiązku przyjmowania i rozpatrywania anonimowych zgłoszeń. Muszą jednak jednoznacznie określić swoje stanowisko w ustanawianej procedurze. Wielu potencjalnych sygnalistów obawia się ujawnienia swojej tożsamości, co często zniechęca ich do zgłaszania naruszeń. Ustawa o ochronie sygnalistów ma na celu zapobieganie tym obawom, przewidując środki ochronne, w tym zakaz działań odwetowych.
Jednakże należy pamiętać, że możliwość anonimowego sygnalizowania naruszeń prawa może być również nadużywana przez osoby działające w złej wierze. Pokusa uzyskania ochrony przed pracodawcą może skłaniać niektóre osoby do składania fałszywych zgłoszeń. Ustawa o sygnalistach przewiduje odpowiedzialność prawną za celowe przekazywanie nieprawdziwych informacji, co ma zapobiec nadużyciom.
Ryzyko związane z anonimowymi zgłoszeniami
Przyjmowanie i rozpatrywanie anonimowych zgłoszeń niesie ze sobą ryzyko otrzymywania nieprawdziwych lub błahych zgłoszeń, co może skutecznie utrudnić obsługę zgłoszeń. Ponadto trudność uzyskania dodatkowych informacji od anonimowego zgłaszającego, gdy przekazane informacje są niewystarczające do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, stanowi poważny problem.
Anonimowość sygnalisty może prowadzić do poczucia bezkarności, gdyż zgłaszający może być przekonany, że nie poniesie żadnych konsekwencji. To z kolei może skutkować większą liczbą zgłoszeń w złej wierze. Ustawa o ochronie sygnalistów nie ma na celu faworyzowania sygnalistów, lecz ochronę interesu publicznego. Zgłoszenia sygnalistów mogą poprawić sytuację w środowisku pracy, ale nie powinny być narzędziem do zapewnienia sobie „super-ochrony” lub inicjowania zbędnych postępowań wyjaśniających.
Odpowiedzialność prawna za zgłoszenia
Zgłoszenia sygnalistów muszą być zgodne z prawem, a celowe przekazywanie nieprawdziwych informacji pociąga za sobą odpowiedzialność prawną. Aby pracodawca mógł zabezpieczyć się przed niezgodnymi z ustawą zgłoszeniami, tożsamość sygnalisty musi być możliwa do ustalenia. Anonimowe zgłoszenia uniemożliwiają pracodawcy podjęcie odpowiednich działań zabezpieczających, co może prowadzić do nadużyć i fałszywych oskarżeń.
Profesjonalne szkolenia z ochrony sygnalistów
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat ochrony sygnalistów i skutecznie wdrożyć odpowiednie procedury w swojej organizacji, warto skorzystać ze szkoleń z ochrony sygnalistów oferowanych przez Centrum Verte. Profesjonalne szkolenia zapewnią Ci niezbędną wiedzę i umiejętności, aby efektywnie zarządzać zgłoszeniami sygnalistów i przestrzegać nowych przepisów.
Podsumowanie
Nowa ustawa wprowadza nie zmienia podejścia do anonimowości zgłoszeń. Kwestia anonimowości musi być jednoznacznie określona przez podmioty prawne i organy publiczne. Przyjmowanie i rozpatrywanie anonimowych zgłoszeń wiąże się z ryzykiem nadużyć, ale również może zwiększyć liczbę zgłoszeń dokonywanych w dobrej wierze. Ustawa ma na celu ochronę interesu publicznego i poprawę sytuacji w środowisku pracy, ale wymaga odpowiedniego podejścia i przestrzegania określonych procedur. Skorzystaj ze szkoleń z ochrony sygnalistów Centrum Verte, aby być dobrze przygotowanym na wdrożenie nowych przepisów i skutecznie zarządzać zgłoszeniami sygnalistów.